Chytrość rozumu. Dlaczego ludzie są logiczni, nawet jeśli tego nie chcą
K. Wyszkowski, Chytrość rozumu. Dlaczego ludzie są logiczni, nawet jeśli tego nie chcą, Teologia Polityczna co Tydzień, Nr 480: 2025
Chytrość rozumu czy umysłu, podstęp Logosu leży w tym, że za pośrednictwem języka wikła człowieka w kategorie, które wbrew jego własnym, najczęściej nikczemnym, intencjom, każą mu robić rzeczy dobre, a ostatecznie, z pokolenia na pokolenie, a czasem z epoki na epokę stawać się coraz lepszym. Obserwacja, która pod nazwą hipotezy Sapira-Whorfa będzie interpretowana w wieku XX jako dowód na nieracjonalność i oderwanie od rzeczywistości istot ludzkich, które miałyby żyć w swobodnie konstruowanych językowych „bańkach”, doprowadziła Hegla do tezy wprost przeciwnej, a mianowicie, że człowiek, nawet gdy nie chce być racjonalny, musi się nim stać. Język zawsze zdradzi złoczyńcę. Jeśli będzie się starał pozostać człowiekiem, a więc zwierzęciem mówiącym, a więc zwierzęciem myślącym, czyli – jednym słowem – zwierzęciem logicznym (zoon logikon), będzie musiał mówić. Jeśli zacznie kłamać zachowując spójność mowy, zdradzi go niespójność z rzeczami. Jeśli zacznie kłamać kosztem spójności mowy, zacznie bredzić i, ostatecznie, przestanie mówić, będzie wydobywać z siebie tylko puste dźwięki, charakterystyczny dla kłamców słowotok. Jeśli będzie trwać w kłamstwie, ten słowotok wleje się do jego świadomości i zaleje jego związek z samym sobą. Instynkt samozachowawczy wymaga trzymania się rzeczywistości. Być może to, w jakimś sensie, miał, a może nawet ma na myśli Chomsky szukając gramatyki uniwersalnej.
Komentarze
Prześlij komentarz