Utopia a cel dziejów

K. Wyszkowski, Utopia a cel dziejów, Teologia Polityczna co Tydzień, Nr 347: 2022



"Kant znany jest z bardzo surowej oceny ludzkich możliwości poznawczych w dziedzinie, którą, zgodnie z filozoficzną tradycją, nazwał teoretyczną – formułującą swoje twierdzenia na podstawie poznania przyrody. Jednak oprócz "Krytyki czystego rozumu" napisał on też "Krytykę praktycznego rozumu", z której dowiedzieć się możemy, że po uporządkowaniu swojego sposobu myślenia, człowiek może wykroczyć poza granice swojego doświadczenia. Przede wszystkim, może się dowiedzieć, co powinien czynić – niezależnie od okoliczności czasu i przestrzeni, od obyczajów i mniemań. Rozum każdemu człowiekowi mówi, co jest dobre, a co złe, wystarczy tylko dobrze go używać. Człowiek dowiaduje się tego w formie obowiązków. Obowiązków wynikających ze sławnego imperatywu kategorycznego. On to, w jednym ze swoich sformułowań, każe nam ustalać, co jest naszym obowiązkiem, za pomocą rzetelnej odpowiedzi na pytanie, czy przyjęta przeze mnie maksyma działania mogłaby się stać, gdyby wszyscy ją przyjęli, prawem przyrody. Innymi słowy: czy przyroda (świat empiryczny) przetrwałaby, gdyby cały rodzaj ludzki przyjął taką maksymę działania. Zdaniem Kanta, tą drogą dojdziemy do pełnego, spójnego zbioru praw moralnych, które obowiązują każdego człowieka. Skoro zaś wszystkie one mogłyby stać się prawami przyrody, to zbiór ten prezentuje pewien możliwy do pomyślenia kształt świata. Co więcej, stwierdza Kant, każdy obowiązek moralny jest możliwy do urzeczywistnienia. Oznacza to więc, że rzeczony kształt świata jest nie tylko możliwy do pomyślenia, lecz także jest możliwy do urzeczywistnienia.

...
Czym w takim razie pozostaje utopia? Jest ona niewczesną próbą wprowadzenia celu dziejów, która właśnie przez swoją niewczesność staje się nadmiernie „realistyczna” i ograniczona; nie daje ona historii jej dogonić, nie chce czekać na rozwój warunków społecznych umożliwiających realizację kolejnego ideału; chce przykroić rzeczywistość do ideału, przykrajając zarazem ideał do realiów. To jest właśnie zła, szkodliwa utopia."

Łącze

https://teologiapolityczna.pl/konrad-wyszkowski-utopia-a-cel-dziejow

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

„Polska jest jak obwarzanek”. Polskość jako nienormatywność

Obraz
Zapis dźwiękowy referatu pt.  „Polska jest jak obwarzanek”.  Polskość jako nienormatywność wygłoszonego 25 maja 2025 r. w Warszawie podczas konferencji Kondycja polska. Wczoraj i dziś . Kiedy Józef Piłsudski powiedział „Polska jest jak obwarzanek” chodziło mu o jej kresy, wschodnie i zachodnie. Jego intencją było stwierdzenie, że najbardziej wartościowe sprawy w Polsce rodzą się na obrzeżach, a nie w centrum. Dla polskich nacjonalistów konieczne było więc stwierdzenie, że autor tego bon-motu musiał być „kabotynem”. Jesteśmy być może jednym narodem na świecie, w którym stronnictwo patriotyczne jest rozbite na dwa, biegunowo wręcz przeciwne, „rządzone przez dwie trumny” obozy, z których jeden widzi dobro ojczyzny w minimalizacji (Polska piastowska), a drugi w maksymalizacji (Polska jagiellońska) jej granic. To rozbicie bierze się, jak twierdzę, ze specyficznego charakteru polskości, jej nienormatywności: być Polakiem oznacza nie być przedstawicielem żadnej określonej grupy etni...
Czytaj więcej

W stronę nowej racjonalności. Hegel, Trentowski i poszukiwania zaginionej prawdy

Obraz
K. Wyszkowski, W stronę nowej racjonalności. Hegel, Trentowski i poszukiwania zaginionej prawdy , Warszawa 2025 W książce piszę o poznaniu i prawdzie, o filozofii spekulatywnej i filozofii dziejów. O Logice Hegla i o Myślini Trentowskiego. Staram się pokazać, że między filozofią wieku XIX i filozofią wieku XXI zachodzi ciągłość problematyki, wynikająca z ciągłości problemów egzystencjalnych, kwestii żywotnych (by użyć wyrażenia Libelta). A zatem, bolączek praktycznych, etycznych, religijnych, politycznych, które mogą zostać dzięki badaniom teoretycznym łatwiej rozwiązane. Nie stronię też od odniesień do myślicieli XX-wiecznych i współczesnych. Jak jestem wobec nich krytyczny, tak też chętnie usłyszę uwagi krytyczne każdego czytelnika. Zachęcam także do kupowania książki, bo jest tania i, dzięki Wydawnictwu Fundacji Augusta hr. Cieszkowskiego , bardzo ładnie wydana. Łącze do dalszych informacji https://kronos.org.pl/ksiazki/w-strone-nowej-racjonalnosci-hegel-trentowski-i-poszukiwania-za...
Czytaj więcej

Czym jest XXI wiek w dziedzinie filozofii i jak zostanie zapamiętany?

Obraz
Wiek XXI – stawiam hipotezę – zapamiętany zostanie jako stulecie całkowitego powodzenia, a przez to też klęski projektu uczynienia filozofii nauką. Okaże się, że pociągnie to za sobą konieczność parcelacji filozofii akademickiej na szczegółowe, wyspecjalizowane subdyscypliny badawcze nauk empirycznych bądź ścisłych. Filozofia zaś w swej istocie objawi się jako sztuka i jako błazeństwo, jako świadczenie o prawdzie słowem i czynem, jako prawdomówność. K. Wyszkowski,  Czym jest XXI wiek w dziedzinie filozofii i jak zostanie zapamiętany? , Teologia Polityczna co Tydzień, Nr 500 Łącze https://teologiapolityczna.pl/czym-jest-xxi-wiek-w-dziedzinie-filozofii-i-jak-zostanie-zapamietany-konrad-wyszkowski
Czytaj więcej