Posty

W stronę nowej racjonalności. Hegel, Trentowski i poszukiwania zaginionej prawdy

Obraz
K. Wyszkowski, W stronę nowej racjonalności. Hegel, Trentowski i poszukiwania zaginionej prawdy , Warszawa 2025 W książce piszę o poznaniu i prawdzie, o filozofii spekulatywnej i filozofii dziejów. O Logice Hegla i o Myślini Trentowskiego. Staram się pokazać, że między filozofią wieku XIX i filozofią wieku XXI zachodzi ciągłość problematyki, wynikająca z ciągłości problemów egzystencjalnych, kwestii żywotnych (by użyć wyrażenia Libelta). A zatem, bolączek praktycznych, etycznych, religijnych, politycznych, które mogą zostać dzięki badaniom teoretycznym łatwiej rozwiązane. Nie stronię też od odniesień do myślicieli XX-wiecznych i współczesnych. Jak jestem wobec nich krytyczny, tak też chętnie usłyszę uwagi krytyczne każdego czytelnika. Zachęcam także do kupowania książki, bo jest tania i, dzięki Wydawnictwu Fundacji Augusta hr. Cieszkowskiego , bardzo ładnie wydana. Łącze do dalszych informacji https://kronos.org.pl/ksiazki/w-strone-nowej-racjonalnosci-hegel-trentowski-i-poszukiwania-za...

Chytrość rozumu. Dlaczego ludzie są logiczni, nawet jeśli tego nie chcą

Obraz
K. Wyszkowski, Chytrość rozumu. Dlaczego ludzie są logiczni, nawet jeśli tego nie chcą , Teologia Polityczna co Tydzień, Nr 480: 2025 Chytrość rozumu czy umysłu, podstęp Logosu leży w tym, że za pośrednictwem języka wikła człowieka w kategorie, które wbrew jego własnym, najczęściej nikczemnym, intencjom, każą mu robić rzeczy dobre, a ostatecznie, z pokolenia na pokolenie, a czasem z epoki na epokę stawać się coraz lepszym. Obserwacja, która pod nazwą hipotezy Sapira-Whorfa będzie interpretowana w wieku XX jako dowód na nieracjonalność i oderwanie od rzeczywistości istot ludzkich, które miałyby żyć w swobodnie konstruowanych językowych „bańkach”, doprowadziła Hegla do tezy wprost przeciwnej, a mianowicie, że człowiek, nawet gdy nie chce być racjonalny, musi się nim stać. Język zawsze zdradzi złoczyńcę. Jeśli będzie się starał pozostać człowiekiem, a więc zwierzęciem mówiącym, a więc zwierzęciem myślącym, czyli – jednym słowem – zwierzęciem logicznym (zoon logikon), będzie musiał mówić. ...

Teologia polityczna Karola Libelta, magistranta Georga Wilhelma Friedricha Hegla

Obraz
Teologia polityczna Karola Libelta, na poziomie odniesienia się do problemu panteizmu bliźniaczo podobna do teologii politycznej Hegla, w odniesieniu do problemu państwa i jego dziejowej funkcji odznacza się wyraźnym przesunięciem akcentów i samowiednym rozszerzeniem perspektywy. Libelt, choć nie deklaruje tego w O miłości ojczyzny wprost, w przeciwieństwie do Hegla nie pisze już tylko o rozwoju ogólnego ducha. Jako przedstawiciel Klasycznej Filozofii Polskiej pisze on o życiu indywidualnego człowieka. Pytając więc, jak możemy być czynni w dziejach, jak możemy nadać naszym czynom wymiar historyczny, jak możemy stać się jednostkami, na których „spoczywa odpowiedzialność wobec Boga i historji”, przestajemy brać pod uwagę jedynie czysto racjonalne formy stawiania zagadnień z zakresu filozofii praktycznej i urzeczywistniania ideałów etycznych, lecz uwzględniamy także transracjonalny całokształt racjonalnych i irracjonalnych uwarunkowań naszego działania w świecie, które ograniczają, ale te...

Jak usłyszeć lud?

Obraz
K. Wyszkowski, Jak usłyszeć lud? , Teologia Polityczna co Tydzień, nr 476: 2025 „Wesele” jest, między wieloma innymi, dramatem o słuchaniu i niesłuchaniu ludu. Pierwsza scena, w której Dziennikarz zbywa Czepca pytającego: „cóż tam, panie, w polityce?”, symbolizuje odmowę zainteresowania głosem ludu. Jedna ze scen końcowych, w której Gospodarz wreszcie daje się Czepcowi zachęcić do czynu, do którego sam przed zaśnięciem wzywał natchniony przez Wernyhorę, symbolizuje wsłuchanie się w ten głos. Jednak wsłuchanie, które kończy się niczym, gdyż Jasiek, „cham”, gubi złoty róg. Gubi go, bo nie powinien był go otrzymać; Wernyhora poinstruował expressis verbis Gospodarza, by rogu nikomu nie dawał. Inteligencja zaś odmówiła wzięcia na siebie zadania wyrażenia głosu ludu przez zadęcie w dar ruskiego wieszcza, oczekując, że lud zrobi wszystko sam za nią – nie dość, że się odezwie i stanie gotowy, to jeszcze dokona ekspresji swojej woli i wyzwoli wszystkich, w tym samych inteligentów, bez ich udzia...

Schopenhauer – obrońca pojęcia wolnej woli

Obraz
K. Wyszkowski, Schopenhauer - obrońca pojęcia wolnej woli ,  Teologia Polityczna co Tydzień, Nr 361: 2023 Czym miałaby być wolność woli? Na to pytanie odpowiada Schopenhauer. Podobnie jak Kant, urodzony nad mroźnym Bałtykiem, dobrze znał moc ludzkiej woli. Gdańszczanie, i słowiańscy, i germańscy, od już bez mała tysiąclecia wbijali w grząskie piaski delty Wisły ogromne pale, na których zbudowali swoją ceglaną metropolię. Metropolię mroźną, deszczową, bagnistą. Ogrodzony wałami wodorostów Bałtyk jest morzem zielonym – wcale nie błękitnym, nie mówiąc o południowym lazurze. A zimą, gdy wylewa się zza oblodzonych brzegów, straszy martwą przejrzystością swoich grantowych wód. Sztormy bałtycki e należą do najniebezpieczniejszych na świecie. Pradziad, dziad i ojciec Schopenhauera, kupcy, ludzie interesu, zdobywali świat swoją decyzyjnością i rzutkością. Charakter tej rodziny, charakter gdańszczan i wreszcie charakter wszystkich ludzi pochodzących znad Bałtyku jest surowy i poważny, cierpl...

Ateizm polski jako ateizm mistyczny

Obraz
K. Wyszkowski, referat "Ateizm polski jako ateizm mistyczny", konferencja "Ateizm po polsku", Warszawa 26 maja 2017 r. Łącze https://www.facebook.com/watch/live/?ref=watch_permalink&v=908575662615784 (referat - od 1 godz., 17 min.; dyskusja - od 2 godz., 19 min.)

Dyskusja nt. filozofii postkolonialnej i filozofii polskiej

Nagranie z dyskusji, na którą zaprosiło mnie Koło Filozofii Postkolonialnej, o, m. in., moim tekście sprzed kilku miesięcy: "Aby zuniwersalizować filozofię trzeba otworzyć ją na myśl polską" [ https://machinamysli.org/aby-zuniwersalizowac-filozofie-trzeba-otworzyc-ja-na-mysl-polska/ ]. Mówiliśmy o o uniwersalizacji filozofii, marginalizacji filozofii polskiej we współczesnej praktyce naukowej i dydaktyce, znaczeniu słowa "europocentryzm" i nieprzystawalności myśli polskiej i jej podobnej do stereotypowo postrzeganych "Zachodu" z jednej strony i "Orientu" (oraz szerzej: byłych kolonii "Zachodu") z drugiej itp. Odbyła się w piątek, 18 listopada 2022 r. Łącze https://www.facebook.com/100343822607269/videos/655181016248878