Posty

W stronę nowej racjonalności. Hegel, Trentowski i poszukiwania zaginionej prawdy

Obraz
K. Wyszkowski, W stronę nowej racjonalności. Hegel, Trentowski i poszukiwania zaginionej prawdy , Warszawa 2025 W książce piszę o poznaniu i prawdzie, o filozofii spekulatywnej i filozofii dziejów. O Logice Hegla i o Myślini Trentowskiego. Staram się pokazać, że między filozofią wieku XIX i filozofią wieku XXI zachodzi ciągłość problematyki, wynikająca z ciągłości problemów egzystencjalnych, kwestii żywotnych (by użyć wyrażenia Libelta). A zatem, bolączek praktycznych, etycznych, religijnych, politycznych, które mogą zostać dzięki badaniom teoretycznym łatwiej rozwiązane. Nie stronię też od odniesień do myślicieli XX-wiecznych i współczesnych. Jak jestem wobec nich krytyczny, tak też chętnie usłyszę uwagi krytyczne każdego czytelnika. Zachęcam także do kupowania książki, bo jest tania i, dzięki Wydawnictwu Fundacji Augusta hr. Cieszkowskiego , bardzo ładnie wydana. Łącze do dalszych informacji https://kronos.org.pl/ksiazki/w-strone-nowej-racjonalnosci-hegel-trentowski-i-poszukiwania-za...
Prześlij komentarz
Czytaj więcej

„Polska jest jak obwarzanek”. Polskość jako nienormatywność

Obraz
Zapis dźwiękowy referatu pt.  „Polska jest jak obwarzanek”.  Polskość jako nienormatywność wygłoszonego 25 maja 2025 r. w Warszawie podczas konferencji Kondycja polska. Wczoraj i dziś . Kiedy Józef Piłsudski powiedział „Polska jest jak obwarzanek” chodziło mu o jej kresy, wschodnie i zachodnie. Jego intencją było stwierdzenie, że najbardziej wartościowe sprawy w Polsce rodzą się na obrzeżach, a nie w centrum. Dla polskich nacjonalistów konieczne było więc stwierdzenie, że autor tego bon-motu musiał być „kabotynem”. Jesteśmy być może jednym narodem na świecie, w którym stronnictwo patriotyczne jest rozbite na dwa, biegunowo wręcz przeciwne, „rządzone przez dwie trumny” obozy, z których jeden widzi dobro ojczyzny w minimalizacji (Polska piastowska), a drugi w maksymalizacji (Polska jagiellońska) jej granic. To rozbicie bierze się, jak twierdzę, ze specyficznego charakteru polskości, jej nienormatywności: być Polakiem oznacza nie być przedstawicielem żadnej określonej grupy etni...
Prześlij komentarz
Czytaj więcej

Vernunft, Jaźń, Rationality : On the Ground of Trentowski's Critique of Hegel

Obraz
In the paper I want to sketch two ideas that emerged from my reading of Trentowski: Firstly, that Hegel’s Wissenschaftslehre , or theory of knowledge – to use Siemek’s interpretation of the term – is based on abilities, which he attributes to Vernunft . That is, it is based on the autocracy of reason ( samowładztwo rozumu ), as Libelt would call it. Secondly, although this theory of knowledge is the most progressive one in Western Philosophy, philoso phers of the East, and especially Slavic countries, shall find a more universal basis for the philosophical theory of knowledge, and this basis is the concept of ego or I , which are rough translations of Polish jaźń . about which I will say more later. Those ideas are better- or worse- developed in Trentowski’s works, but are certainly not properly exhibited and it is the task of contemporary philosophy to develop them further. What does it mean that Hegel’s philosophy is a philosophy of Vernunft ? I take Trentowski’s view to be that...
Prześlij komentarz
Czytaj więcej

Rozwój tradycji. Newman i Cieszkowski

Obraz
By przekazywanie nie niszczyło przekazu, by mimo swojej przekształcającej natury zachowywało jego źródłowe przesłanie, jego źródłową prawdę, tradycja musi być zmieniania zgodnie z zawartą w niej tendencją. Nie jesteśmy w stanie zatrzymać zmienności świata; co więcej, nie jesteśmy w stanie powstrzymać samych siebie przed zmienianiem świata. Nie chcąc zatem zniszczyć tego, co przekazuje nam tradycja, a musząc ją zmieniać, powinniśmy zmieniać ją   umyślnie ,   celowo , zgodnie z ukrytą w niej teleologią. Powinniśmy interpretować tradycję, odkrywać w niej zakryte prawdy i poszukiwać coraz lepszych środków ich wyrazu. Tradycja wymaga nie tylko zewnętrznej ochrony przez potencjalnymi zagrożeniami, lecz także i przede wszystkim wewnętrznej   konserwacji   poprzez czuwanie nad jej stanem i poszukiwanie ulepszeń – najlepszych form utwierdzania jej prawdziwej istoty, jej istnej prawdy. Tradycja istnieje. Tradycji nie da się jednak jedynie przekazywać w jej niezmiennej postaci ...
Prześlij komentarz
Czytaj więcej

34. odcinek podcastu "Filozofować po polsku", o Karolu Libelcie (1807-1875)

Obraz
Tomasz Herbich rozmawia z Konradem Wyszkowskim o Karolu Libelcie , jednym z najważniejszych filozofów polskich XIX wieku. Autor rozprawy „Samowładztwo rozumu i objawy filozofii słowiańskiej” i doktorant Hegla, dążył do syntezy między filozofią romantyzmu a myślą nowej epoki. Czy mu się to udało? Na czym polegało nowatorstwo Libelta i jego projektu filozofii narodowej? Jak dziś owocnie sięgać do tego dziedzictwa? Łącza https://teologiapolityczna.pl/34-herbich-wyszkowski-karol-libelt https://www.youtube.com/watch?v=t9C6UKCOnXQ
Prześlij komentarz
Czytaj więcej

33. odcinek podcastu "Filozofować po polsku", "W poszukiwaniu zaginionej prawdy. Hegel i Trentowski"

Obraz
Dzięki uprzejmości Tomasza Herbich a wygłosiłem parę słów o stosunku książki „W stronę nowej racjonalności” do filozofii samego Trentowskiego. Książka występuje m.in. przeciwko alternatywie, którą można nazwać „dogmat albo spisek”. Całkowita, niezachwiana pewność niezmiennych prawd albo wątpienie w każdą wiadomość, w każdą teorię, doszukiwanie się wszędzie drugiego dna. W rozmowie skupiliśmy się na tezach III i IV - zasygnalizowaliśmy tezy tezy I i II - ale nie wspomniałem słowem o tezie V, w której przedstawiam zarys teorii praktyk poznawczych, mającej być odpowiedzią na tę fałszywą alternatywę. „Książka zaczyna się… od słów >>żyjemy w świecie rozdartym, w świecie antynomii, przeciwieństw, sprzeczności<<… Nasza sytuacja jest sytuacją tych ludzi, którzy żyli… 200 lat temu… Jak… ją przezwyciężyć?” „Problemem współczesnej filozofii jest, że ona szuka dróg ucieczki od odpowiedzi na to pytanie… Tytuł książki odwołuje się do autorów z czasów, kiedy jeszcze filozofia się tego nie...
Prześlij komentarz
Czytaj więcej

Trud filozofii w epoce postchrześcijańskiej

Obraz
Arystoteles, jeden z największych myślicieli wszechczasów, był poganinem. Rozpoznane przez niego zasady nie mają sankcji nadprzyrodzonej. Mogą być ocenianie rozumem przyrodzonym. A jako niekonieczną zasadę sprzeczności (niesprzeczności) ocenił ją nie tylko Hegel, lecz także Łukasiewicz. K. Wyszkowski, Trud filozofii w epoce post-chrześcijańskiej , Teologia Polityczna co Tydzień, nr 489: 2025 Łącze https://teologiapolityczna.pl/konrad-wyszkowski-trud-filozofii-w-epoce-post-chrzescijanskiej
Prześlij komentarz
Czytaj więcej

Początek polskiej romantycznej filozofii polityki

Obraz
Szaniawski wpisuje się tym samym w ogólną cechę polskiej myśli długiego dziewiętnastego wieku, a mianowicie że jest ona pozbawiona jednej ze swoich najważniejszych części: filozofii prawa. Filozofia polska od Hugona Kołłątaja do Leona Petrażyckiego i Czesława Znamierowskiego była pozbawiona filozofii prawa. Żaden z wielkich przedstawicielem tego okresu poza krótkimi wzmiankami swojej własnej teorii tego przedmiotu nie przedstawił. Można to tłumaczyć powodem banalnym, a mianowicie brakiem państwa, dla którego można by tworzyć prawo, a zatem też prowadzić refleksję na temat podstaw jego obowiązywania, źródeł jego poznania, dalekosiężnych efektów jego urzeczywistniania. Jeśli jednak zgodzimy się, że zainaugurował ten trend Szaniawski w roku 1808, gdy były dobre powody, by wierzyć jeszcze w sensowność polskiej filozofii prawa, oznaczałoby to coś głębszego. Jeżeli te podejrzenia są słuszne, należałoby w książce Szaniawskiego widzieć antycypację romantycznej filozofii polskiej nie tylko we w...
Prześlij komentarz
Czytaj więcej